W Polsce możliwa jest legalna praca na podstawie kilku rodzajów umów. Niektóre z nich cieszą się większą, inne mniejszą sławą, jednak w zależności od wykonywanego zawodu mogą one przynosić korzyści zarówno pracodawcom, jak i pracownikom. Jakie są najpopularniejsze umowy dotyczące pracy i czym się różnią?
Umowa o dzieło
Jest to najprostsza forma umowy, w której jedna osoba zobowiązuje się do wykonania konkretnej usługi lub produktu (dzieła), a druga do zapłaty za nie w danym terminie. Ten rodzaj prawnego zawarcia porozumienia jest bardzo częsty wśród artystów i freelancerów, bowiem umowa nie może narzucać, kiedy owe dzieło ma powstawać. Oznacza to, że zatrudniony musi zmieścić się w wyznaczonym czasie, jednak nikt nie będzie go kontrolować czy wpływać na jego pracę.
Wynagrodzenie w umowie o dzieło jest podane w kwocie brutto, jednak ta jest pomniejszona jedynie o zaliczkę na podatek dochodowy. Prace wykonywane na zasadzie umowy o dzieło nie stanowią więc podstaw do naliczania emerytury, a także nie wpływają na pokrycie ubezpieczenia zdrowotnego.
Kolejną wadą umowy o dzieło jest to, że są dość nowym tworem, przez co nie mają odniesienia do przepisów znajdujących się w kodeksie pracy – wszystkie spory z pracodawcą trzeba rozwiązywać przez sąd cywilny
Umowa o zlecenie
Umowa o zlecenie jest łącznikiem między lekką umową o dzieło a twardą umową o pracę. Zakłada bowiem wykonanie pewnych czynności, jednak muszą one być jasno określone zarówno pod względem obowiązków, jak również ich czasu trwania. Zlecenie może dotyczyć więc wprowadzenia poprawek do księgowości, malowania wnętrza domu lub prowadzenia auta na pewnej trasie. Bardzo często umowa o zlecenie wykracza jednak poza swoje ramy, co dzieje się z niedoprecyzowanych ustaleń w prawie pracy.
W przypadku umów o zlecenie wynagrodzenie brutto jest pomniejszane dodatkowo o składki do ZUS i NFZ. Pracownik ma więc prawo do darmowej opieki medycznej, a na jego koncie emerytalnym trafiają już pewne sumy pieniędzy.
Zaletą umowy o zlecenie jest to, że może być ona w każdej chwili zerwana bez ponoszenia jakichkolwiek konsekwencji. Zasada ta dotyczy zarówno pracowników, jak i pracodawców, o czym trzeba pamiętać. Umów tych jednak nie należy się bać, ponieważ bardzo często są one wstępem do uzyskania umowy o pracę i stanowią etap przygotowawczy dla pracownika.
Umowa o pracę
Jest to pełnowartościowa umowa zawierana między pracownikiem i pracodawcą. Może działać na czas określony lub też nieokreślony. W tej drugiej formie jest uznawana za najlepszą z możliwych umów o pracę – daje pełną pewność zatrudnienia. Jako jedyna z wymienionych umów jest rozpatrywana przez kodeks pracy, co znaczy, że musi zostać spełnionych wiele wymogów, by była ona uznana za zgodną z prawem.
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę na dostęp do wielu przywilejów, takich jak urlop wypoczynkowy, ma też opłacone wszystkie składki – emerytalne, chorobowe, zdrowotne itd. Określone jest również wynagrodzenie, które nie może ulec zmianie i musi być płacone w terminie.
